Osteokondrom
· Adeta ağacın bir dalı gibi kemik ve kıkırdak dokunun kemik yapıdan dışarı çıkması ile karakterizedir.
· Kıkırdak bir kep ile kaplı bir kemik çıkıntısıdır. Buna ekzositoz da denir.
· Büyüme plağının hasarlanmasına bağlı olarak da gelişebilir.
· Benign karakterdedir yani iyi huyludur.
· Tekli görülebileceği gibi çoklu görülmesi durumunda (Multipl Herediter Ekzositoz) kalıtsal ilişkisi de olabilir.
· Soliter yani tekli osteokondromlar en sık görülen benign (iyi huylu) kemik tümörleridir ve benign kemik tümörlerinin neredeyse %35’i; tüm kemik tümörlerin de neredeyse %10’unu oluştururlar.
· Pedinküle (Saplı) ve Sesil (Sapsız) olmak üzere iki tipi vardır.
· Periosteal bir defektten çıkıp büyüme kıkırdağına dik bir şekilde büyürler.
· İsekelet gelişimi tamamlandıktan sonra gelişimi durur.
Soliter (tekli) Osteokondrom ve Herediter Multipl Ekzositoz olmak üzere iki alt tipi vardır.
Ø Multipl Herediter Ekzositoz (MHE)
· Otozomal dominant geçiş gösterir
· Erkeklerde yaklaşık 3 kat daha sıktır.
· Osteokondromun sayısı değişiklik gösterebilir.
· Bilateral (iki taraflı) simetrik olabilir.
· MHE’lerde malign transformasyon riski %10-20’leri bulabilir. Genellikle Sekonder Low Grade Kondrosarkom’a dönüşürler.
HASTA ŞİKAYETLERİ VE OSTEOKONDROMLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ
· Yıllardır olan sertlik
· Lezyon yeri ve büyüklüğüne göre değişen şikayetler
· Çevre dokulara (örn; damar, sinir, tendon) bası bulgusu görülebilir.
· Üzerindeki bursada bursit tabolsu oluşturabilir.
· Çok nadir damar bası bulguları ve arteryel anevrizmalar görülebilir.
· Malign dönüşüm (Tekli osteokondromlarda %1’den azdır).
· Erkeklerde kadınlara göre yaklaşık 1,8 kat daha fazla görülür.
GÖRÜLDÜĞÜ KEMİKLER
· Uzun kemiklerde en sık Femurda 2.sıklıkta tibiada olmak üzere humerusta ve el-ayak kemiklerinde görülür.
· Pelvis ve skapulada da sık görülür.
· Olguların yaklaşık %35’inde diz çevresinde görülür.
RADYOLOJİ
Direkt Grafi
o Saplı ve sapsız türleri direkt grafide seçilebilir.
o Kıkırdak kepte kalsifikasyon görülebilir.
o Lobule bir yapıda büyüme gösterir. Karnabahar gibi..
o Uzun kemiklerde metafizden köken alır ve epifizden kaçarak diafize doğru yönlenerek büyür.
o Düz kemiklerde daha daha büyük ve sapsız olmaya eğilimlidirler.
o Kıkırdak kepin hemen dışındaki bursit MR ile değerlendirilir.
Resimde, femur distalinde osteokondromu olan hastanın direkt grafilerini görüyoruz.
KIKIRDAK KEP KALINLIĞI MR İLE DEĞERLENDİRİLİR !!!
Manyetik Rezonans (MR) Görüntüleme
o Kıkırdak kep kalınlığı ve medüller ödemi değerlendirmek için kullanılır.
o Özellikle osteokondrom ve Sekonder Kondrosarkom ayrımında gereklidir.
o Peritümöral ödem ve kontrastlanmayı görebiliriz.
o Bursa’yı değerlendirmek için idealdir.
o Sıvı içeriğinden dolayı T2 ağırlıklı görüntülerde yüksek intensiteli görünüm vardır.
Osteokondrom mu yoksa malign (kötü huylu) kemik tümörü mü?
KIKIRDAK KEP KALINLIĞI bu ayrımı yapmadaki en önemli parametredir!!!
Resimde, yukarıda direkt grafilerini gördüğümüz hastamızın MR değerlendirmesi ile kıkırdak kep kalınlığının 3 mm olduğunu görüyoruz.
Ne zaman kötü huylu bir kemik tümörü düşünülebilir??
ü Kıkırdak kep kalınlığının 2 cm’den fazla olduğu durumlarda
ü Korteks hasarlanması ve korteks yıkımının olduğu durumlarda
ü Kıkırdak kepteki kalsifiye alanların lizise uğraması durumunda
ü Kıkırdak kepin medullaya doğru ya da geriye doğru büyümesi durumlarında
MR’da Kıkırdak Kalınlığı ?
Ø Benign < 1.5cm (0.1 - 3.0cm; Ortalama: 0.6 - 0.9 cm)
Ø Malign > 1.5 cm (1.5 - 12cm; Ortalama: 6cm)
TEDAVİ
EKSİZYON
Ø Tendon, sinir ve damar üzerine bası bulgusu olması
Ø Kozmetik sebepler
Ø Ağrı ve hareket kısıtlılığı
Ø Sekonder deformiteleri önlemek için
Resimde, yukarıda filmleri ve MR görüntüleri gösterilen hastanın ameliyatı esnasında çekilmiş fotoğrafları görüyorsunuz. Kırmızı ok ile femur distalindeki osteokondrom ve mavi yuvarlak içinde de aynı osteokondromun çıkarıldıktan sonraki görüntüleri gösteriliyor.
PROGNOZ
Ø Uygun çıkarıldıktan sonra tekrarlaması nadirdir.
Ø Tekli osteokondromlar %1-2 malign dönüşüm (kötü huyluya dönüşüm) gösterebilir.
Ø Çoklu osteokondromlar %5-25 malign dönüşüm (kötü huyluya dönüşüm) gösterebilir.
Ø Malign dönüşüm en sık skapula, pelvis, kostalar ve proksimal femurda görülür.